Wskazówki dla rodziców do pracy z dzieckiem z trudnościami w czytaniu i pisaniu

Najlepiej prowadzona terapia w szkole nie przyniesie pożądanych efektów, jeśli nie będą jej wspierali rodzice. Dlatego zalecana jest systematyczność i cierpliwość  w pracy, która pomoże w przezwyciężaniu trudności szkolnych. Poniżej prezentujemy przykładowe ćwiczenia, które można wykorzystywać przy organizowaniu w domu zajęć dziecku przejawiającemu  trudności   w nauce czytania i pisania.

1. W celu usprawniania percepcji słuchowej:

• w zabawie, wspólnie z dzieckiem rozpoznawanie i naśladowanie głosów i dźwięków z najbliższego otoczenia (zwierząt, ptaków, pojazdów itp.);
• rozróżnianie słuchowe głosu lub tonów w zależności od siły (mocniejsze – słabsze);
• rozpoznawanie i różnicowanie:

– odgłosów kroków różnych osób;

– dźwięków przesypywanych różnych przedmiotów (np. ryż, guziki,

            gwoździe) do naczyń wykonanych z różnych materiałów (szkoło, drewno,

            papier);

          – dźwięków wydawanych przez różne przedmioty (np. papier, klucze) lub po

            uderzeniu w różne przedmioty (np. naczynia).

• odtwarzanie struktur dźwiękowych na podstawie układów przestrzennych:

• Ćwiczenie Guzikowe nutki: w odstępach w jakich dziecko usłyszy dźwięk (np. wyklaskiwany lub wystukiwany) układa guziki (np. 2 guziki – przerwa – 1 guzik – przerwa – 2 guziki). Liczba uderzeń powinna być zgodna z liczbą guzików, zaś odległość między guzikami odtwarzana jest przerwami czasowymi przy wystukiwaniu.

• Ćwiczenie Abecadło: Dorosły mówi samogłoski, potem spółgłoski i prosi, by dziecko powiedziało jakiś wyraz na daną głoskę np.: s. Alternatywa: Dorosły wypowiada wyraz, a dziecko podaje jaką głoskę słyszy na początku wyrazu.

• Ćwiczenie Obrazkowe poszukiwania: Rodzic poleca dziecku wyszukanie na ilustracji elementów przedstawiających przedmioty rozpoczynające się określoną głoską np. e, k, p.

• Ćwiczenie Zabawne zdania: Dorosły wypowiada dwa zdania, dziecko porównuje je pod względem długości.

• Ćwiczenie Podobne pary: Rodzic czyta wyrazy np. biurko – piórko, prosi, aby dziecko klasnęło lub podskoczyło, gdy słyszy „p”, a nic nie robiło gdy słyszy „b”.
• Ćwiczenie Tajemnicze słowo: Rodzic mówi słowa artykułując każdą głoskę osobno, zachowując dłuższe przerwy np.: a – p – a – r – a – t. Dziecko zgaduje jaki wyraz rodzic wypowiedział.

• Ćwiczenie Poszukiwanie sylab: Dziecko otrzymuje krótki tekst do czytania, pod którym wypisane są sylaby. Po przeczytaniu tekstu dziecko odnajduje je w czytance i podkreśla.

• Ćwiczenie Wstawianie ściany: Rodzic wypowiada „zlepione” zdanie np. „Dziśranopadałśnieg”. Dziecko powoli wypowiada zdanie wyodrębniając kolejne wyrazy: „Dziś rano padał śnieg”.

2. W celu usprawniania percepcji i pamięci wzrokowej:

• Ćwiczenia architektoniczne Układanie patyczków, klocków wg wzoru.
• Ćwiczenia obrazkowe pociętych fotografii z gazet itp – dobieranie brakujących części do obrazków, ciekawą alternatywą jest również ćwiczenie w wyszukiwaniu różnic i podobieństw między obrazkami, wyszukiwanie podobnych przedmiotów na dwóch różnych obrazkach

• Ćwiczenia pamięciowe Zapamiętanie jak największej ilości przedmiotów, osób pokazanych na obrazkach. Dziecko udziela odpowiedzi na pytania związane z obrazkami np. Czy na zdjęciu był kotek? itd.

• Labirynty graficzne – poszukiwanie drogi.

• Figury geometryczne Segregowanie figur wg. określonych cech np. barwy, formy.

• Ćwiczenia manipulacyjne Lepienie z modeliny, gliny, plasteliny lub wyginanie liter z drutu, pisanie palcem po piasku, kaszy itp.

• Ćwiczenia literowe Dziecko wyszukuje w tekście tylko te wyrazy, w których występuje np. litera „j”; Dziecko wyszukuje i skreśla określone litery w tekście.

• Ćwiczenia pamięciowe Rodzic układa przed dzieckiem różne przedmioty, a następnie przykrywa je i chowa. Dziecko podaje ich nazwy w kolejności w jakiej były eksponowane.

• Do ćwiczeń percepcji wzrokowej służą również takie gry jak: Memory, czy Figurlandia.

3. W celu usprawniania motoryki – sprawności manualnej:

• Ćwiczenia ręki:

• Malowanie na plecach innej osoby lub w powietrzu ruchem ręki form kolistych, kwadratowych, trójkątnych itp., potem rysowanie po tablicy i malowanie na kartkach;
• Labirynty;
• Zagadki rysunkowe – łączenie punktów;
• Owijanie skakanki wokół dłoni, kręcenie skakanką;
• Naśladowanie ruchów gry na pianinie, skrzypcach, flecie;
• Ugniatanie (w kulki) i darcie papieru;
• Nawlekanie koralików, wydzieranki, wyginanie kształtów z miękkiego drutu, składanki z papieru (np. popularne samoloty);
• Kreślenie szlaczków;
• Obrysowanie, kolorowanie i wycinanie figur geometrycznych;
• Dyktanda graficzne;
• Wycinanie liter;

• Ćwiczenia ręki i całego ciała:

• Zabawa w naśladowaniu przylotu i odlotu bocianów, zwierząt, drzewo na wietrze, obrotów kół lokomotywy;
• Naśladowanie ruchów przedstawiających lot małego ptaszka, malowanie ścian, wkręcenie śruby;

4. W celu usprawniania czytania:

• Najważniejsza w usprawnianiu czytania jest systematyczność. Dziecko powinno czytać codziennie, początkowo głośno przy pomocy i pod kontrolą rodziców, później samodzielnie.
• Dzieciom, które mają trudności z analizą i syntezą wyrazów warto przygotować teksty, w których sylaby są oznaczone kolorami np.: Maja lubi soki. Kolory służą unikaniu głoskowania w celu scalania wyrazów i zdań. Dziecko powinno czytać teksty sylabami, a potem całościowo, zawsze kilkakrotnie, aż do uzyskania płynności.
• Bardzo dobre efekty daje także tzw. „czytanie we dwoje”. Dorosły czyta tekst powoli razem z dzieckiem tak, aby nie dzielić wyrazów lecz odczytywać je w całości. W miarę ćwiczeń głos dorosłego będzie zanikał.